Kur'an-ı Kerim ve Türkçe Meali Sayfa 78
7. Ölen ana baba ve diğer yakın akrabanın —ister az ister çok olsun— geriye bıraktığı mallardan erkeklere verilmesigereken bir pay olduğu gibi, kadınlara da verilmesigereken bir pay vardır; hemdebizzatAllah tarafından belirlenmiş bir pay. Buna göre, kadınlara mirastan hiçbir pay vermeyen cahiliye kanunları artık geçersizdir.
8. Eğer mirasın paylaştırılması esnasında, mirastan pay alamayan diğer akrabalar, yetimler ve yoksullar da orada bulunurlarsa, hiç olmazsa onlara göz hakkı olarak o mirastan hediyelik bir şeyler verin ve gönül alıcı, teselli verici güzel ve tatlı sözler söyleyin.
9. Şayet kendileri ölüp geride bakıma muhtaç çocuklar bıraksalardı bu zavallı yavrucakların hâlleri nice olurdu diye kendi çocukları hakkında endişe duyanlar, başkalarının geride bıraktığı yetimlerin hakkını çiğnemekten de öylece korkup çekinsinler! Yani kendilerini o vefat eden kişi yerine, onun yetim çocuklarını da kendi çocukları yerine koyup düşünsünler de yürekleri sızlasın. Kendi çocuklarına nasıl davranılmasını istiyorlarsa, başkalarının çocuklarına da öyle davransınlar! Allah'ın cezalandırmasından sakınsınlar ve özellikle kul hakkı söz konusu olduğunda, kesinlikle doğru şahitlik edip doğru söz söylesinler!
Şayet doğru söylemeyip haksızlık ederlerse, şunu iyi bilsinler ki:
10. Yetimlerin mallarını haksız olarak yiyenler, midelerini ancak ve ancak ateşle doldurmaktadırlar. Zira onlar, bu günahları sebebiyle cehennemde çılgın bir ateşe gireceklerdir!
Bu edep ve terbiye, bu adalet ve insaf duyguları gönüllere telkin edildikten sonra, şimdi gelelim mirasta kimlerin ne kadar pay alacağına:
11. Allah size, çocuklarınızın [52] alacağı miras ile ilgili şunları emirve tavsiye ediyor:
Ölenin erkek ve kız çocukları varsa, diğer pay sahipleri paylarını aldıktan sonra kalan miras çocuklar arasında pay edilmeli ve bir erkeğe, iki kızın hissesi kadar pay verilmelidir. Çünkü ailenin geçimini sağlama görevi erkeğe aittir. Ayrıca kadın, evleneceği erkekten önemli miktarda mehir (evlilik ücreti) alacaktır. İşte bu sistemi dengelemek üzere, erkek kadının iki katı miras almalıdır.
Ölenin erkek çocuğu olmayıp iki veya ikiden fazla kız çocuğu varsa, onlara mirasın üçte ikisi düşer. Bu durumda kızlar üçte ikiyi aralarında eşit olarak paylaşırlar. Kızlarla beraber erkek çocuk da olsaydı, erkek çocuk kızları da asebe [53] yapacak ve kız ve erkek kardeşler kalan mirası ikili birli paylaşacaklardı.
Çocuk olarak yalnızca bir tane kız varsa, mirasın yarısı onundur. [54] Geri kalan yarısı, pay sahibi olan diğer mirasçılar arasında paylaştırılır. Ölenin hiç çocuğu yoksa, oğlunun kızı yahut aşağıya doğru oğlunun oğlunun... kızı öz kız yerine geçer. [55] Ölenin hiçbir mirasçısı olmadığı takdirde, miras devlet hazinesine kalır.
Eğer ölenin kız veya erkek çocuğu yahut aşağıya doğru oğlunun… çocuğu varsa, anne ve babasından her birine mirastan altıda bir pay düşer. [56]
Ölenin kız veya erkek çocuğu ve öz olsun üvey olsun birden fazla kız veya erkek kardeşi olmayıp annesi ile babası onun tek mirasçısı iseler, annesine üçte bir pay düşer. Kalan üçte ikiyi ise babası alır. Ölenin bir tek erkek veya kız kardeşinin olması, bu durumu değiştirmez. Ancak babanın varlığı, kardeşin mirastan pay almasına engel olur.
Böyle çocuğu ve birden fazla kız veya erkek kardeşi olmayan biri ölür de eşi, annesi ve babası ona mirasçı olursa, önce eş (karı veya koca) hissesini alır. Anne, eşten artanın üçte birini alır. Kalan üçte iki de babaya verilir.
Ölenin hiç çocuğu olmayıp birden fazla kız veya erkek kardeşleri [57] varsa, babası olsun veya olmasın, annesine yine altıda bir pay düşer. [58]
Bütün bu hükümler, ölenin yapmış olduğu vasiyetin yerine getirilmesinden veya varsa borçlarının ödenmesinden sonra uygulanır. Önce borçlar ödenir, sonra vasiyet yerine getirilir ve en son miras paylaştırılır. [59]
Miras paylaşımında erkek çocuklara kızların iki katı ve evlatlara anne-babadan daha büyük pay verilmesinin hikmetine gelince:
Ana babanız ve çocuklarınızdan hangisinin size faydaca daha yakın olduğunu, dolayısıyla hangisine mirastan ne kadar pay verilmesi gerektiğini siz tam olarak bilemezsiniz. Bunu en mükemmel şekilde bilen sadece Allah'tır.
İşte bu hükümler, sizi sizden iyi tanıyan Allah tarafından konulmuş miras paylaşım kanunlarıdır. O hâlde, Allah'a güvenin ve emirlerine uyun. Zira Allah her şeyi bilendir, sonsuz hikmet sahibidir. Daima en uygun olanı yapar, asla yersiz ve yanlış hüküm vermez.
Eşlerin birbirlerinden alacağı mirasa gelince: